کد مطلب:303856 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:148
مشکلات سیاسی اجتماعی فرهنگی
بخشی از مشكلات زندگی حضرت زهرا«علیها السلام» مربوط به شرائط خاص سیاسی اجتماعی حاكم بر زمان ایشان می باشد.
مجموعاً این دوران را به سه دوره حضور در مكّه، حضور در مدینه تا قبل از رحلت پیامبر و حضور در مدینه بعد از رحلت پیامبر تقسیم می كنیم.
دوره اوّل
مكه از نظر سیاسی با نظام طائفه گری توأم با تعصبهای قبیله گرائی اداره می شد. رهبران سیاسی رئیس قبائل بودند و براساس قدرت بیشتر ثروت انبوه و طرفداران بیشتر انتخاب می شدند. جامعه بسته، جهل زده و عقب افتاده حتی در امور ابتدائی زندگی بود. دیدگاهشان به دختر و زن دیدگاهی ضد انسانی و خشن بود، عبادتهای ایشان سوت و كف در اطراف خانه خدا بود، جنگ و خونریزی، بت پرستی و تبعیض، شرابخواری و شهوت رانی از مختصات دیگر این جامعه بود.
پیامبر اكرم «صلی الله علیه وآله» در این شرائط مبعوث به رسالت شدند و با عقد ازدواج مبارك با خدیجه، فاطمه «علیها السلام» پای به عرصه وجود گزارد. زهرای مرضیه «علیها السلام» كه دارای هوشی سرشار، نبوغی فوق العاده و روحی الهی بود به سرعت رشد نمود و با گرویدن به آئین الهی پدر در جبهه مقابل قرار گرفت. شكنجه های گوناگون پیامبر و آزارهای مختلف زنان قریش نسبت به حضرت خدیجه و حضرت زهرا«علیها السلام» در نهایت تعهد همگانی قریش مبنی بر محاصره همه جانبه این گروه اقلیت و دلداده به خدا یعنی پیامبر و اصحاب پیامبر بالآخره كار را به جائی رسانید كه آن حضرت برای حفظ خود و اصحاب خود گروهی را به حبشه هجرت داد و با گروهی دیگر خود به كوههای اطراف مكه تا سه سال پناه گرفت.
دوره دوّم
این دوره با هجرت پیامبر و بدنبال آن هجرت حضرت علی «علیه السلام» و فاطمه زهرا«علیها السلام» و دیگر اصحاب پیامبر از مكه و الحاق مهاجرین حبشه به پیامبر در مدینه آغاز گردید.
این دوره كه شاید بتوان دوره سازندگی و شكل گیری نظام سیاسی اجتماعی فرهنگی اسلامی نامگذاری نمود از جهتی دوره شیرین و دوره شكوه و پیروزیهای پی درپی می باشد. دوره ای كه انقلاب اسلامی پیامبر در عرصه های گوناگون پیشرفت داشت و به تعبیر قرآن دوره فتح مبین و نصرالهی می باشد هرچند در این شرائط باز مشكلات خاص دوره سازندگی و تثبیت انقلاب باز فاطمه «علیها السلام» و خاندان او را رها ننموده است. جنگهای متعدد، فتنه های منافقین، مشكلات خاص یهودیان در مدینه، مشكلات فرهنگی و اقتصادی مردم و گستردگی آن، بخشی از مشكلات این دوره می باشد كه بالاخره با فتح مكّه و در پایان در حجةالوداع و پیام غدیر هر روز قدمی بلند در اصلاح شرائط خاص اجتماعی سیاسی و فرهنگی آن دوره برداشته می شد.
حضرت زهرا«علیها السلام» همه تغییرات و اصلاحات دینی مثبت را دنبال می نمود و در كنار امر خانه داری و تقویت و اداره خانه علوی به تربیت نسل كوثر مآب محمدی و ذریه پاك محمدی امام حسن و امام حسین علیهما السلام مشغول بود. او علاوه بر این مهم به تربیت شاگرد و تعلیمات زنان و حتی گاهی اصحاب خاص رسول خدا اهمیت می داد. گاهی در شرائط اضطراری خود را به میدان جنگ می رساند و در وسط میدان جراحات پیامبر خدا را درمان می نمود.
پس از كشته شدن حضرت حمزه، نكو داشت خاطره این فرمانده قهرمان جبهه ها را وجهه همت خود قرار داد و جمعه ها و شنبه ها بر مزار او حضور دائم داشت.
در رفع نیازمندی نیازمندان از مؤمنین تا سرحدّ ایثار پیش رفت و با انتخاب ساده ترین زندگی با آنان همراهی می نمود.
با ازدواج با علی «علیه السلام» كه ظاهراً مردی فقیر بود و با خرافه پرستی مبارزه كرد و به معنویت و اخلاق در آن عصر تاریك ارزش بخشید. با حراست از خود و نائل شدن به درجه بزرگ عصمةاللهی خرافه تحقیر زن را درهم شكست و افتخار بدر و كوثر برای او شد و دشمنان پیامبر را با این حضور ابتر و زمین گیر نمود.
دوره سوم
و بالآخره دوره سوم از این دوره كه فعال ترین دوره حضور حضرت زهرا«علیها السلام» در صحنه های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی است حضوری جسورانه، مظلومانه و آگاهانه، حضوری برای دفاع از نظام امت و افشای خط نفاق سیاسی فرهنگی، حضور عالمانه با خواندن خطبه در مسجد مدینه و حضور مظلومانه با گریه های فراوان در بیت الاحزان (یكی از دروازه های مدینه) و حضوری شجاعانه تا سرحّد قربانی دادن فرزند و لطمه دیدن خود.
این دوره كه دوره ختم رسالت و شروع امامت است دوره انتقال حاكمیت از رسول خدا به وصی رسول خدا بود، دوره ای بسیار پرماجرا و پرمصیبت برای علی «علیه السلام» و فاطمه «علیها السلام» و خاندان ایشان و معدود طرفداران ایشان است.
تلاش و همت فاطمه زهرا«علیها السلام» در این دوره در دفاع از امامت امیرالمؤمنین و مرام تشیع از نظر فرهنگی بود. تلاش و همّت فاطمه «علیها السلام» در این دوره تثبیت نظام امامت و ادامه خط رسالت از نظر سیاسی بود. و بالآخره تلاش حضرت در این دوره حاكمیت روح قرآن و سنت نبوی و گریز از بدعت و نفاق پروری و باندگرائی و رجعت جاهلیت و مرام جاهلیت بود.
دیدارهای حضرت با زنان، با خلفای جور، با صاحب نفوذان آن دوره، دفاع از علی «علیه السلام» و امتناع از رأی سیاسی به حكومت دادن خطبه های حضرت، افشاگری های حضرت، بخشی از فعالیتهای حضرت در این دوره می باشد.
این دوره كه به عبارتی 75 روز و یا به نقلی 95 روز بیشتر از نظر زمانی به طول نینجامیده از نظر ارزش بررسی به اندازه دو دوره قبل ارزش دارد چرا كه حضور جدّی و تمام عیار فاطمه زهرا «علیها السلام» در امور اجتماعی فرهنگی و سیاسی این مدّت حساسیّت و جلوه ای خاص به آن بخشیده است. به عبارت دیگر اگر بگوئیم فاطمه زهرا «علیها السلام» اولین شیعه علی «علیه السلام» آنهم شیعه ای با همه مشخصات لازم و پایه گزار این مرام فكری می باشد گزاف نگفتیم.
اگر جهاد و شهادت، اگر مبارزه با ستم و ستمگر، اگر گریه و مظلومیت، اگر غربت و تنهائی، اگر منطق قوی و استدلالی، اگر علی «علیه السلام» دوستی و عبادت و صدها اگر دیگر از مشخصات شیعه علی «علیه السلام» است همه و همه در فاطمه «علیها السلام» به كاملترین وجه ممكن قابل مشاهده است در همین 75 تا 95 روز عمر فاطمه «علیها السلام» جوهره وجود او به غلیان آمد و جریانی از علم، حكمت، شجاعت و رشادت ستم كوبی و شهامت را از خود به یادگار گزارد. و داغی ماندگار بر سینه تاریخ از یادگارهای خود برجای نهاد او چگونه زیستن و چگونه مردن را آموزش داد و به عنوان اسوه و قهرمان راهنمای بشریت و تاریخ شد.
مجموعاً این دوران را به سه دوره حضور در مكّه، حضور در مدینه تا قبل از رحلت پیامبر و حضور در مدینه بعد از رحلت پیامبر تقسیم می كنیم.
دوره اوّل
مكه از نظر سیاسی با نظام طائفه گری توأم با تعصبهای قبیله گرائی اداره می شد. رهبران سیاسی رئیس قبائل بودند و براساس قدرت بیشتر ثروت انبوه و طرفداران بیشتر انتخاب می شدند. جامعه بسته، جهل زده و عقب افتاده حتی در امور ابتدائی زندگی بود. دیدگاهشان به دختر و زن دیدگاهی ضد انسانی و خشن بود، عبادتهای ایشان سوت و كف در اطراف خانه خدا بود، جنگ و خونریزی، بت پرستی و تبعیض، شرابخواری و شهوت رانی از مختصات دیگر این جامعه بود.
پیامبر اكرم «صلی الله علیه وآله» در این شرائط مبعوث به رسالت شدند و با عقد ازدواج مبارك با خدیجه، فاطمه «علیها السلام» پای به عرصه وجود گزارد. زهرای مرضیه «علیها السلام» كه دارای هوشی سرشار، نبوغی فوق العاده و روحی الهی بود به سرعت رشد نمود و با گرویدن به آئین الهی پدر در جبهه مقابل قرار گرفت. شكنجه های گوناگون پیامبر و آزارهای مختلف زنان قریش نسبت به حضرت خدیجه و حضرت زهرا«علیها السلام» در نهایت تعهد همگانی قریش مبنی بر محاصره همه جانبه این گروه اقلیت و دلداده به خدا یعنی پیامبر و اصحاب پیامبر بالآخره كار را به جائی رسانید كه آن حضرت برای حفظ خود و اصحاب خود گروهی را به حبشه هجرت داد و با گروهی دیگر خود به كوههای اطراف مكه تا سه سال پناه گرفت.
دوره دوّم
این دوره با هجرت پیامبر و بدنبال آن هجرت حضرت علی «علیه السلام» و فاطمه زهرا«علیها السلام» و دیگر اصحاب پیامبر از مكه و الحاق مهاجرین حبشه به پیامبر در مدینه آغاز گردید.
این دوره كه شاید بتوان دوره سازندگی و شكل گیری نظام سیاسی اجتماعی فرهنگی اسلامی نامگذاری نمود از جهتی دوره شیرین و دوره شكوه و پیروزیهای پی درپی می باشد. دوره ای كه انقلاب اسلامی پیامبر در عرصه های گوناگون پیشرفت داشت و به تعبیر قرآن دوره فتح مبین و نصرالهی می باشد هرچند در این شرائط باز مشكلات خاص دوره سازندگی و تثبیت انقلاب باز فاطمه «علیها السلام» و خاندان او را رها ننموده است. جنگهای متعدد، فتنه های منافقین، مشكلات خاص یهودیان در مدینه، مشكلات فرهنگی و اقتصادی مردم و گستردگی آن، بخشی از مشكلات این دوره می باشد كه بالاخره با فتح مكّه و در پایان در حجةالوداع و پیام غدیر هر روز قدمی بلند در اصلاح شرائط خاص اجتماعی سیاسی و فرهنگی آن دوره برداشته می شد.
حضرت زهرا«علیها السلام» همه تغییرات و اصلاحات دینی مثبت را دنبال می نمود و در كنار امر خانه داری و تقویت و اداره خانه علوی به تربیت نسل كوثر مآب محمدی و ذریه پاك محمدی امام حسن و امام حسین علیهما السلام مشغول بود. او علاوه بر این مهم به تربیت شاگرد و تعلیمات زنان و حتی گاهی اصحاب خاص رسول خدا اهمیت می داد. گاهی در شرائط اضطراری خود را به میدان جنگ می رساند و در وسط میدان جراحات پیامبر خدا را درمان می نمود.
پس از كشته شدن حضرت حمزه، نكو داشت خاطره این فرمانده قهرمان جبهه ها را وجهه همت خود قرار داد و جمعه ها و شنبه ها بر مزار او حضور دائم داشت.
در رفع نیازمندی نیازمندان از مؤمنین تا سرحدّ ایثار پیش رفت و با انتخاب ساده ترین زندگی با آنان همراهی می نمود.
با ازدواج با علی «علیه السلام» كه ظاهراً مردی فقیر بود و با خرافه پرستی مبارزه كرد و به معنویت و اخلاق در آن عصر تاریك ارزش بخشید. با حراست از خود و نائل شدن به درجه بزرگ عصمةاللهی خرافه تحقیر زن را درهم شكست و افتخار بدر و كوثر برای او شد و دشمنان پیامبر را با این حضور ابتر و زمین گیر نمود.
دوره سوم
و بالآخره دوره سوم از این دوره كه فعال ترین دوره حضور حضرت زهرا«علیها السلام» در صحنه های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی است حضوری جسورانه، مظلومانه و آگاهانه، حضوری برای دفاع از نظام امت و افشای خط نفاق سیاسی فرهنگی، حضور عالمانه با خواندن خطبه در مسجد مدینه و حضور مظلومانه با گریه های فراوان در بیت الاحزان (یكی از دروازه های مدینه) و حضوری شجاعانه تا سرحّد قربانی دادن فرزند و لطمه دیدن خود.
این دوره كه دوره ختم رسالت و شروع امامت است دوره انتقال حاكمیت از رسول خدا به وصی رسول خدا بود، دوره ای بسیار پرماجرا و پرمصیبت برای علی «علیه السلام» و فاطمه «علیها السلام» و خاندان ایشان و معدود طرفداران ایشان است.
تلاش و همت فاطمه زهرا«علیها السلام» در این دوره در دفاع از امامت امیرالمؤمنین و مرام تشیع از نظر فرهنگی بود. تلاش و همّت فاطمه «علیها السلام» در این دوره تثبیت نظام امامت و ادامه خط رسالت از نظر سیاسی بود. و بالآخره تلاش حضرت در این دوره حاكمیت روح قرآن و سنت نبوی و گریز از بدعت و نفاق پروری و باندگرائی و رجعت جاهلیت و مرام جاهلیت بود.
دیدارهای حضرت با زنان، با خلفای جور، با صاحب نفوذان آن دوره، دفاع از علی «علیه السلام» و امتناع از رأی سیاسی به حكومت دادن خطبه های حضرت، افشاگری های حضرت، بخشی از فعالیتهای حضرت در این دوره می باشد.
این دوره كه به عبارتی 75 روز و یا به نقلی 95 روز بیشتر از نظر زمانی به طول نینجامیده از نظر ارزش بررسی به اندازه دو دوره قبل ارزش دارد چرا كه حضور جدّی و تمام عیار فاطمه زهرا «علیها السلام» در امور اجتماعی فرهنگی و سیاسی این مدّت حساسیّت و جلوه ای خاص به آن بخشیده است. به عبارت دیگر اگر بگوئیم فاطمه زهرا «علیها السلام» اولین شیعه علی «علیه السلام» آنهم شیعه ای با همه مشخصات لازم و پایه گزار این مرام فكری می باشد گزاف نگفتیم.
اگر جهاد و شهادت، اگر مبارزه با ستم و ستمگر، اگر گریه و مظلومیت، اگر غربت و تنهائی، اگر منطق قوی و استدلالی، اگر علی «علیه السلام» دوستی و عبادت و صدها اگر دیگر از مشخصات شیعه علی «علیه السلام» است همه و همه در فاطمه «علیها السلام» به كاملترین وجه ممكن قابل مشاهده است در همین 75 تا 95 روز عمر فاطمه «علیها السلام» جوهره وجود او به غلیان آمد و جریانی از علم، حكمت، شجاعت و رشادت ستم كوبی و شهامت را از خود به یادگار گزارد. و داغی ماندگار بر سینه تاریخ از یادگارهای خود برجای نهاد او چگونه زیستن و چگونه مردن را آموزش داد و به عنوان اسوه و قهرمان راهنمای بشریت و تاریخ شد.